Yapay zekanın bilim dünyasındaki kullanımı, son dönemlerin en tartışmalı konularından biri. Özellikle kanser araştırmaları ve ilaç geliştirme üzerine çalışan giderek daha çok girişim, çalışmalarını yapay zekayla destekliyor. Fakat bu pratik, pek çok etik tartışma ve riski de beraberinde getiriyor.Kanada’daki British Columbia Üniversitesi (UCB) bünyesinde faaliyet gösteren bir yapay zeka araştırma laboratuvarı tarafından geliştirilen <a fr-original-style="" href="https://www.wired.com/story/ai-scientist-ubc-lab/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yeni bir yapay zeka,</a> bilimsel çalışmalarda insan müdahalesi gerektirmemesi açısından yaygın pratikten farklılaşıyor. “AI Scientist” adı verilen sistem, kod yazabiliyor, kendi kendine araştırma fikirleri oluşturabiliyor, deneyler yapabiliyor, sonuçları görselleştirebiliyor ve bulgularını bilimsel makale hâline getirerek bu makaleleri yayımlayabiliyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sistem, laboratuvardaki Oxford Üniversitesi araştırmacıları ve Sakana AI isimli bir girişim tarafından ortak geliştirildi.&nbsp;</li></ul>Geniş açı: Araştırma ekibi, AI Scientist tarafından yayımlanan makalelerin henüz çok yenilikçi fikirler barındırmadığına dikkat çekiyor. Fikirlerin çığır açıcı ve yaratıcı olmadığını itiraf eden laboratuvar yöneticisi Jeff Clune, “Yine de birilerinin deneyebileceği oldukça havalı fikirler gibi görünüyorlar” diyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Mevcut yapay zeka sistemleri,&nbsp;insanlar tarafından üretilen&nbsp;verilerle eğitiliyor ve kabiliyetleri bu eğitim verileriyle sınırlı kalıyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu nedenle AI Scientist’in çalışmaları da gerçek insanlar tarafından yapılan bilimsel çalışmaların pek ötesine geçemiyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Fakat yaptığı çalışmalardan çıkarım yaparak kendini güncelleyebilen ve öğrenebilen yapay zeka sistemlerinin insanlığın ötesine geçen yeteneklerin kilidini açması bekleniyor.&nbsp;</li></ul>Bir adım geriden: Clune’un laboratuvarı da daha önce tecrübelerinden çıkarımlar yapabilen ve öğrenebilen yapay zeka sistemleri geliştirdi. Bu sistemler, elle hazırlanmış kodların entegre edilmesini gerektiriyordu. Fakat oldukça hızlı gelişen büyük dil modelleri, halihazırda insanın muhakeme yeteneğini taklit edebilmeleri nedeniyle açık uçlu bir biçimde öğrenebiliyor ve kendini geliştirebiliyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">AI Scientist, makine öğrenimi araştırmalarına odaklanıyor&nbsp;</h2>AI Scientist, spesifik olarak makine öğrenimi&nbsp;üzerine deneyler yapıyor. Kendi büyük dil modelinin yardımıyla bu deneylerden en umut verici olanına karar veren sistem, deneye ilişkin kodları yazıp çalıştırıyor. Clune, sistemin kendisini besleyen bilgi işlem gücü arttıkça çok daha yetenekli hâle gelebileceğine işaret ediyor.&nbsp;Öte yandan: Allen Yapay Zeka Enstitüsü’nde (AI2) araştırmacı olan Tom Hope, AI Scientist’in de mevcut tüm büyük dil modelleri gibi var olan bilgileri kopyaladığını ve güvenilir olarak kabul edilemeyeceğini söylüyor. Hope ayrıca, bilimsel keşifleri otomatik hâle getirme çabalarının Allen Newell ve Herbert Simon’ın 1970’lerdeki çalışmalarına dayandığını ifade ediyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilgisayar bilimcisi Pat Langley’nin çalışmaları da bu hedefe odaklanıyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hope’un açıklamasına göre AI2’deki bir ekip de hipotezler üretme, makale yazma ve araştırmaları inceleme gibi konularda büyük dil modellerinden yardım alıyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Fakat günün sonunda büyük dil modellerinin yenilikçi ve çığır açıcı fikirler üretip üretemeyeceği hâla belirsizliğini koruyor.&nbsp;</li></ul>Bununla birlikte: Uzmanlar, yapay zekalar tarafından üretilen bilimsel makalelerin literatürü doldurması durumunda gelecekte yapay zeka sistemlerinin kendi çıktıları üzerine eğitilmeye başlayacağına ve yenilikçi fikirler bulmada giderek daha yetersiz hale gelebileceğine işaret ediyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıca literatüre yeterli derecede teyit edilmemiş ve oldukça maliyetsiz biçimde oluşturulabilen çok sayıda yapay zeka üretimi makale eklenmesi ihtimalinin de bilim dünyası için oldukça önemli bir risk unsuru olabileceğine dikkat çekiliyor.</li></ul>

Quando AI

Kanada’daki araştırmacılar tarafından geliştirilen bir yapay zeka, yayımladığı bilimsel makalelerle akademik dünyada yeni bir dönemin kapılarını araladı. İnsan müdahalesi olmadan araştırma fikirleri bulabilen ve deneyler yapabilen AI Scientist, bulgularını bir bilimsel makale hâline de getirebiliyor. 

Yapay zekadan bilim insanı olur mu?

Cinsel sağlık uzmanı Rayka Kumru, kapsamlı, kapsayıcı, yaş uyumlu, tıbben güvenilir, seks-pozitif ve kültürlere saygılı içerik ve kaynaklara daha iyi erişim için çalışıyor. British Columbia Üniversitesi’nden Sosyoloji ve Eleştirel Cinsellik Çalışmalar lisans dereceleri, Curtin Üniversitesi’nden Seksoloji alanında yüksek lisans derecesi ve İstanbul Bilgi Üniversitesi’nden Pazarlama İletişimi alanında yüksek lisansı olan Rayka, bir cinsel sağlık eğitmeni ve danışmanı olarak engin bilgi birikimini ve yıllardır sürdürdüğü saha deneyimini, dijital alanda paylaşıyor.Rayka, 2017’de bu doğrultuda Türkçe konuşan gençliğin cinsel sağlık ve ilişkiler hakkında sağlıklı bilgi alabileceği <a fr-original-style="" href="http://tabukamu.com/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tabukamu.com</a>’u kurdu. UNESCO’nun dünya çapında 35 dijital cinsellik eğitim platformlarından biri seçilen, etkileşimli cinsel sağlık ve ilişkiler sitesi olan tabukamu’nun amacı okurların bedenleri, cinselliği ve ilişkileriyle ilgili sağlıklı kararlar alıp, güvenli ilişkiler yaşayabilmesi.<img src="https://images.aposto.com/2023/4/3/1684937925554.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.89" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Rayka Kumru<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bilgi vermek ve beceri kazandırmak</h3>Rayka Kumru ve tabukamu ekibinin hazırladığı <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/mustehcen-mecmua" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">müstehcen mecmua</a>, bu alanda bilgiye erişimi desteklemekle birlikte farklı formatlarda, yayına katkı sağlamak isteyen gençlerin de katılımıyla yayın yapıyor.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Bir eğitimi tamamladıktan sonra gençlere verebileceğimiz çok fazla kaynak olmadığını fark etmemle başladı. İngilizce yüzlerce websitesi var, herkes kendine göre bir şey bulabiliyor. Ama Türkçe kaynak neredeyse hiç yoktu. Eğitimleri bitirince ‘Sonra ne olacak?’ dediğimiz noktada tıkanıyorduk. Farklı sebeplerden dolayı cinsellik eğitimi alamayan - politik sebeplerle okullarında cinsellik eğitimi olmayan, kaynaklara erişim sağlayamayan öğrenciler için 101 seviyesinde bilgilere ulaşabilmesini amaçladık.Amaç sadece bilgi aktarımı değil, bir beceri kazandırmak - Korunma yöntemlerini partnerinle nasıl konuşabilirsin? Kişisel sınırlarını nasıl çekebilirsin? Kendi değerlerin doğrultusunda nasıl cinselliğini yaşayabilirsin? Bu konularda beceri kazandırmak önemli. Bu, yalnızca bilgi okuyarak olan bir şey değil. Dolayısıyla kişilerin cinselliğe dair kendi kişisel, kültürel değerlerini, ilişki statülerini sorgulayarak kendilerini daha sağlıklı gerçekleştirebilecekleri kararlar vermelerine vesile olacak bir şey kurmak istedik. Şu anda da bunun üzerine çalışıyoruz.müstehcen mecmua'da tabukamu’da 101 seviyesinde konuştuğumuz konuları daha etraflıca eleştirebildiğimiz, sosyolojik, politik, felsefi açıdan ele aldığımız, popüler kültürle harmanlayıp sunduğumuz bir alan. müstehcen mecmua, tabukamu’nun okur kitlesinden daha geniş bir kitleye ulaşmayı hedefliyor.</blockquote><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">&nbsp;“Herkesin cinselliğine kimse karışamaz”</h3>müstehcen mecmua’nın ismi de kamusal sayılanların zıtlığı, çelişkiye bir referans. Bir yandan “müstehcen” - gizli, saklı, uygun görülmeyen; bir yandan da herkesin erişimine açık, kamusal alanda karşımıza çıkan “mecmua”.Böyle bir alanda yayın yapma konusunda Rayka’yı ve müstehcen mecmua’yı hazırlayan ekibin temel motivasyonu kapsamlı cinsellik bilgisine erişimini artırmak. Aynı zamanda üretmek, yazmak isteyen, farklı çeşitlerde yayına katkı sağlamak isteyen genç insanlar için de bir platform oluşturmak.Rayka, müstehcen mecmua’nın temel değerlerini “Herkesin cinselliğine kimse karışamaz”&nbsp;cümlesiyle özetliyor ve açıklıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Her koşulda seks-pozitiflik ilkesine göre üretiyoruz. Bedenler, dil, din, ırk, cinsel yönelim, cinsel kimlik, yaş gibi faktörler gözetmeksizin insanların cinselliklerinin çeşitli olduğunun farkında olarak, onay özelinde gerçekleştiği sürece yetişkinlerin cinselliklerinin çok çeşitli, çok güzel deneyimler olduğu anlayışıyla üretmeye çalışıyoruz. Umarım, insanlar da kendilerini görebilir.</blockquote><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İş birliği, dayanışma anlamına geldiğinde</h3>müstehcen mecmua ekibi <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/oyunbozan" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Konuşmamız Gerek Derneği</a>, <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/6409c29b9b502f0006aad85a" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">20’lik</a>, <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/i/29cinselsaglik" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eğitim hâli</a> gibi farklı grup ve yayınlarla alanlarının kesiştiği noktalarda iş birlikleri yapıyor. Rayka’ya bu iş birliklerinin en önemli çıktılarını sorduğumuzda cevabı dayanışma oluyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Cinsellik çok büyük bir alan, evet ben konuda uzmanım, Tuğba cinsellik alanında çalışıyor, genç danışma kurulumuzda da cinsellik eğitmeni olanlar var. Ama bu iş birlikleri çok spesifik alanlarda, spesifik uzmanlıklarda insanlarla bir şeyler üretme fırsatı tanıyor bize. Bu iş birlikleri hepimizin daha derinlemesine uzmanlaştığı konuları birbiriyle paylaşmasını sağlıyor. Aynı zamanda iş birlikleri alanda omuz omuza mücadele etmemizi, birbirimize destek olmamızı sağlıyor. Tahmin edebileceğiniz üzere bu alan dışarıdan eğlenceli görünse de Türkiye’de dönem dönem çok kalp kırıcı olabiliyor, yalnızlaştırıcı olabiliyor. Türkiye’de bu konuyu işlemenin getirdiği bir takım yorgunluklar olabiliyor. Bu nedenle birlikte çalışmak dayanışma ruhunu besliyor.&nbsp;Türkiye’de cinsellik alanında çalışmanın getirdiği kültürel ve politik zorlukların yayıncılığa nasıl yansıdığını sorduğumuzda Rayka “Başka ülkede dört mevsim vardır, Türkiye’de politik mevsimler var. Yayıncılığı zorlayan aslında bunlar. Hep bir mücadele, hep bir hak arayışı var ve insanların bazen yorulduğu ve ayrılıp nefes almaya ihtiyaç duyduğu konuları işlerken buluyoruz kendimizi.</blockquote>“Türkiye özelinde 'Sansürlenir miyiz, linç edilir miyiz?' gibi kaygılar tabii oluyor”&nbsp;diyen Rayka, gündemlerin ağırlığının olmadığı zamanları iple çektiklerini de söylüyor çünkü müstehcen mecmua’da biraz insanlara iyi gelecek içerikleri daha fazla işleyebilmeyi istiyorlar.<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bilim okuryazarlığı</h3>Dünya çapında seks-pozitiflik kavramı yayıldı, dünyadan ana akım yayınlar da artık bilgi verici içerikler üretiyor, bağımsız platformlar artıyor, sosyal medyada bilgi paylaşımı yapılıyor. Rayka’ya bu dönüşümün olumlu ve olumsuz yönlerini soruyoruz:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">Herhangi bir konu, beden olumlama akımı gibi, anaakımlaşınca çarpıtılabiliyor. Ama olumlu kısmından bahsetmek istiyorum, çoğu insan seks pozitifliği görmeye, duymaya başladı, belki kendi hayatında uygulamaya çalışıyor. Türkiye’de özellikle bireysel üreticileri çok görüyorum. Cinsellik konusunda öznelerin sesini o kadar uzun zaman duymadık ki… Konunun öznelerinin ürettiği, kendileri konuştukları alanların olması çok değerli. Böyle böyle yıkılıyor bir şeyler. Cinsellik zaten normal, biz normalleştirdikçe.Tabii şu kaygı var: bazen medya kanalları bazen kasten, bazen de sorumsuzluk sebebiyle yanlış bilgi yayabiliyor. Bunu toparlamak çok zor oluyor. Cinsellik konusunda hep bu kaygı var. Genel anlamında dijital yayıncılık arttıkça farklı bir rekabet de başlıyor, üste çıkmanın yöntemlerinden biri de ‘clickbait’. Bunlar cinsellikle ilgili olduğu zaman daha sansasyonel olması için hatalı bilgi paylaşıyor.</blockquote>Rayka, cinsellik özelinde dezenformasyona karşı korunmak için yapabileceklerimizi şu şekilde açıklıyor:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Araştırmanın tarihini kontrol edin. Bir araştırma duyduğumuzda kaynak 1976’dansa ve cinsel kimlik üzerine bir yazıysa geçerli kabul edemeyiz. Cinsellik birçok alanda olduğu gibi sürekli güncellenen ve yeni şeyler öğrendiğimiz bir alan. Bir araştırma, bir yazı okurken buradaki kaynaklar bakmak, yazı bir uzman tarafından yazılıyorsa bile çok önemli.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Araştırmanın popülasyonunu kontrol etmek. “Gençlerin yüzde bilmem kaçı şunu yapıyor” diye bir başlık gördüğünüzde bu araştırmanın hangi ülkede, hangi yaş aralığındaki gençleri incelediği önemli.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Genelde araştırmaya bağlantı verilir. Bu sayede “Araştırma kaynağı hakemli dergi mi, özneden alıntı mı? Bu yayını kim yapıyor? Bir devlet kurumu mu yoksa bağımsız bir dergi mi?” gibi soruları yanıtlayabiliriz.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kaynak derlemesi, özet ya da çeviri paylaşan hesapların, ya da ürün satışı odaklı sayfaların (özellikle de bir uzmandan danışmanlık almıyorlarsa) alandaki güncel bilgilere ve kavramlara her zaman hakim olmayabileceklerini hatırlayın. Korku ve utandırma odaklı iletişim yapanların paylaşımlarını üç kez sorgulayın.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her şeyi sorgulamak gerekli. Okura çok şey düşüyor ama okuduğunuz her şeyi sorgulayın.</li></ul>Röportajdan bize kalan, yayıncılıkta zorluklar ne kadar yoğunlaşırsa iş birliğinin öneminin o kadar arttığı oluyor. Zorlukların azaldığı ve müstehcen mecmua'nın da kitleleriyle daha çok eğlendiği günleri bekliyor, o zamana kadar bilgi paylaşırken öznelere alan açmanın önemini ve etik sorumluluklarımızı unutmuyoruz.

Aposto P.S.

Aposto'da yayımda olan müstehcen mecmua'nın yayıncılık değerleri üzerine bir sohbet

Rayka Kumru ile sorumlu ve dayanışmacı yayıncılık

• British Columbia Üniversitesi'nin marketlerdeki etiketleme stratejilerini inceleyen araştırması, zihnimizdeki oturmuş görüntüsünden uzak meyvelerin “kusurlu” değil “çirkin” olarak etiketlenmeleri durumunda satışların artacağını ve %40-%60 oranlarındansa %20’lik bir indirimin satışlarda daha etkili olduğunu <a fr-original-style="" href="https://hbr.org/2021/11/to-sell-an-ugly-product-just-call-it-that" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gösteriyor</a>.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detay: Araştırma, %40-%60 gibi yüksek oranlardaki indirimin tüketici tarafında satılan ürünle ilgili bir sorun olduğu düşüncesini doğurabileceğine; “kusurlu” olarak belirtilen ürünlerde kusurun saklanmaya çalışılması ve beraberinde buna dair bilgi yetersizliğinin tüketici tarafından doldurulmasının satışları olumsuz etkilediğine dikkat çekiyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: Yalnızca ABD’de her yıl çiftçiler mahsüllerinin yaklaşık üçte birini, perakende şirketleri de 15 milyar dolar değerinden fazla yenilebilir ürünü dış görünüşleri nedeniyle çöpe atıyor.</li></ul>

apéro

<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-06-17T08:54:44.683Z.jpeg" alt="Wall-E"><figcaption>Jason Leung</figcaption></figure> Otomasyon süreçlerinin iş gücü üzerinde özellikle geçtiğimiz on yılda yoğunlaşan bir baskısı var: İşin otomatize edilmesi ve sonucunda muhtemel insan iş gücü kaybı. Bu tartışmalar artık çok yeni olmasa da pandemi sürecinin getirdiği sağlığa dayalı bazı zorunluluklar ve ekonomik resesyon; salgından sonraki dünya için hızlandırılmış bir otomasyon sürecini işaret ediyor olabilir.<ul><li>Sosyal mesafe ve yayılmanın azaltılma çabası: Koronavirüs salgını sürecinde insanların en çok dikkat etmesi gereken konulardan biri sosyal mesafeyi korumak ve mobiliteyi azaltmak iken bazı sektörler doğaları gereği virüsü yaymak için tehlikeli durumda. Örnek olarak aynı anda çok fazla kişinin bir araya gelip fiziksel olarak çalıştığı üretim süreçleri veya dağıtıma odaklanan lojistik sektörleri verilebilir. Şirketler bir yandan çalışanlarının sağlığını korumaya devam ederken diğer yandan ticari faaliyetlerini de sürdürebilmek istediğinden, bu sektörlerde otomasyona yönelik yatırımlar daha çok görülüyor. &nbsp;</li><li>Resesyon ve otomasyon: Otomasyonu hızlandırabilecek sürecin ikinci ayağını ise resesyon dönemi oluşturuyor. Dünya Ekonomik Forumu İş Gücü Yönetim Kurulu üyesi Ravin Jesuthasan ve The Economist Intelligence Unit yazarlarından Mark Muro, 20. ve 21. yüzyıllardaki resesyonların her zaman daha fazla otomasyona yol açtığını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.cnbc.com/2020/06/06/how-companies-plan-to-hire-robots-after-coronavirus-layoffs.html">belirtiyor.</a> Sebep ise basit: Şirketler, düşen gelirleri sonucu çalışan maliyetlerini azaltmanın ve daha verimli iş süreçleri oluşturmanın yollarını arıyor. Muro, otomasyon sürecinin uzun süren ve adım adım gerçekleşen bir süreç olduğu düşüncesinin yanlış olduğunu ve tarihteki önemli kırılma noktalarının otomasyonu hızla artırdığını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://eiuperspectives.economist.com/technology-innovation/will-covid-19-pandemic-accelerate-automation%0A">belirtiyor.</a> &nbsp;</li><li>Tekrar eden, rutin işler: British Columbia Üniversitesi ve Zürih Üniversitesi’nin ortak yayımladığı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.nber.org/papers/w18334.pdf">rapor</a>, geçtiğimiz 30 yılda karşılaşılan üç büyük resesyon sonrası kaybedilen işlerin %88’inin rutin olan, tekrar eden ve otonom hâle getirilmeye müsait işler olduğunu vurguluyor. Günümüze geldiğimizde restoran, perakende, ulaşım ve sanitasyon gibi işler; otonomlaşmaya daha yatkın işler olarak öne çıkıyor. &nbsp;</li><li>Ve bazı örnekler: Aralarında bazı tanınan şirketlerin de olduğu bazı yapılar, pandemi sürecinde otonomlaşma sürecine geçmeye başlamış durumda. <ul><li>Brain Corp.’un yazılımları: &nbsp;Otonom süreçler için yazılımlar geliştiren San Francisco merkezli Brain Corp, sürecin otonoma geçen değil, geçiren tarafında yer alıyor. Şirket yaptığı açıklamada, sadece iki ay öncesine göre perakende şirketlerinin temizlik süreçlerinde %13 daha fazla otonom robotlar kullandığını belirtiyor. &nbsp;</li><li>PayPal: Dijital ödeme şirketi PayPal, pandemi sürecinde çalışanlarının neredeyse tamamını evden çalışmaya yönlendirmesinin ardından, müşteri talepleri ve ilişkilerini %65 oranında sohbet robotları üzerinden sağlamaya başladı. &nbsp;</li><li>YouTube: YouTube ise yine çalışanlarının evlerinden çalışmaları sonucunda, normalde şirketin fiziksel ofislerinde gerçekleşen moderasyon süreçlerini geçici olarak otonom yazılımlar ile yapacağını açıkladı.</li></ul></li></ul>

British Columbia Üniversitesi ile ilgili hikayeler